Fiducia supplicans
Fiducia supplicans

Fiducia supplicans

Fiducia supplicans

1.- Un texto de acollida diante da intolerancia uniforme

O Dicasterio para a Doutrina da Fe publicou o 18 de decembro de 2023 unha Declaración que levaba a sinatura do Papa Francisco.

O tema abordado –o das bendicións a persoas divorciadas, ás non casadas sacramentalmente e a parellas homosexuais- é unha das cuestións que neste momento están a suscitar un debate, moitas veces crispado e irracional, contra o Papa Francisco e o seu maxisterio por parte dos sectores máis conservadores e inmobilistas da Igrexa Católica.

Tal está sendo a contestación por parte destes grupos, que o mesmo prefecto do Dicasterio, o cardeal arxentino Víctor Manuel Fernández, tivo que saír en varias ocasións para explicar o sentido e o obxectivo do documento, insistindo en que é un texto de contido pastoral, nin litúrxico nin dogmático.

O texto desenvólvese na dialéctica entre a pastoralidade e a misericordia, para unha Igrexa en saída e atenta á realidade e situación das persoas, sempre máis importantes que as normas.

Polas reaccións que se foron suscitando desde estes grupos eclesiais máis conservadores, parece que o texto non lles gustou moito, o que os levou a iniciar toda unha ofensiva irrespectuosa, extrema e que non dubida recorrer á mentira na interpretación do mesmo, coa persoa do papa Francisco e co que el representa nunha institución, como é a Igrexa, que ten como misión facer vida o evanxeo.

Chama moito a atención esta reacción, porque estes grupos sempre foron dos que se presentaban como os defensores do papado, do seu maxisterio e da ortodoxia que o papa, na súa misión como cabeza da Igrexa, representa.

En situacións anteriores, e con outros papas, non dubidaban en situar fóra da Igrexa -excomuñón- a quen ousara cuestionar afirmacións ou decisións papais. Considerábanse, mesmo se consideran, inda que agora da outra banda, os defensores e gardiáns da fidelidade á Tradición da Igrexa.

O texto, que comeza cunha presentación a cargo do Cardeal Prefecto do Dicasterio sobre o sentido pastoral das bendicións, consta dunha introdución e logo desenvólvese en catro momentos:

  • A bendición no sacramento do matrimonio, sentido das distintas bendicións.
  • Bendicións de parellas irregulares e do mesmo sexo
  • E no cuarto apartado, a presentación da Igrexa como sacramento de amor infinito.

É aquí, desde este cuarto parágrafo desde onde hai que entender a razón e o obxectivo do mesmo.

Porque se a Igrexa non é quen de verse como sacramento de amor, dificilmente entenderá o sentido dunha bendición para quen vive na fraxilidade, na incomprensión ou no xulgamento continuo e constante por parte de quen se cre incólume e de moral intocábel e inatacábel.

    2.- Un papado de misericordia que fai das palabras feitos

    Desde o comezo do seu maxisterio, e nunha liña de constante coherencia, Francisco ten reivindicado a Igrexa como un hospital de campaña que acolle, escoita, acompaña e integra fronte á alfándega inmisericorde que todo o pasa polo obxectivismo dunha moral ríxida e afastada da realidade, da vida e das preocupacións das persoas.

    Ser Igrexa hospital supón ser Igrexa de misericordia, que non se limita a coñecer normas e a aplicalas, senón que desde a samaritanía do exemplo de Xesús, adoita baixar da cabalgadura para untar con aceite rexenerador ás persoas feridas que vai atopando á beira do camiño.

    E isto é o que busca a Declaración Fiducia supplicans (Confianza suplicante) ao longo dos corenta e cinco números que a compoñen.

    Sen pretender entrar a cambiar, reformular ou suprimir ningún dos principios de teoloxía dogmática ao respecto do valor da sacramentalidade do matrimonio, e da súa concreción na decisión libre e voluntaria, desde o amor, do home a da muller, para compartir un proxecto de vida e amor na complementariedade.

    Non é este nin o sentido nin a razón da Declaración. A súa dinámica é outra, e bastante afastada das cuestións dogmáticas.

    Busca ser unha Igrexa bálsamo de acollida e icona da presenza de Deus a través de algo tan sinxelo aparentemente, pero con tanta fondura para quen a solicita e recibe, como é unha bendición; un dicir ben de Deus na mediación desa Igrexa que escoita e acolle sempre na misericordia, sen escandalizar nin escandalizarse, senón dicindo simplemente:

    Deus quérete como ti es, coas túas fraxilidades e coas túas fortalezas. Fortalezas e fraxilidades que están presentes en todas as persoas e que non han levar a que algunhas se crean mellores ou superiores ás demais.

    Na vida hai situacións que chegan sen elixir; outras elíxense pero non saen ben; as demais acertan. En todas e cada unha delas Deus está presente como compaña e forza. E isto é o que a Declaración quixo ofrecer, como recendo de agarimo dun Deus que só pode ser amor e nunha Igrexa que está chamada a ser vieiro polo que se vai desenvolvendo ese amor. Sen prexuízos, froito de ríxidas pedagoxías obxectivistas. Chamada a ser comunidade que se mostra como sacramento de salvación para todas as persoas.

    3.- Unha bendición para crentes, expresión do amor de Deus incluínte

    E non debemos esquecer que o documento, sen ser exclusivo, si que está dirixido fundamental e principalmente a persoas crentes que se descobren, sen telo escollido, de condición sexual diversa; ou parellas ás que a fraxilidade chegou as súas vidas logo dunha decisión que crían a mellor para compartir a vida con outra persoa.

    Porque nin a homosexualidade nin as separacións e divorcios son obxectivos que se busquen por riba de todo. Ao contrario, son situacións que chegan e ás que hai que darlle unha resposta desde a misericordia do Deus que nos crea por amor e desde o amor.

    Nin a moral, froito da reflexión humana, nin a normativa canónica, lei positiva ao fin e ao remate, son quen de impedir a ninguén saborear o recendo do Deus amor a través dunha bendición que non xustifica situacións, pero que si se ofrece como bálsamo rexenerador de misericordia.

    Detrás da aceptación ou rexeitamento do todo canto no documento se propón –non o esquezamos, non é unha norma nin unha imposición, senón unha proposta de acollida e esperanza misericordiosa- non podemos máis que atopar unha maneira de ser, vivir, compartir e celebrar a fe e da imaxe de Deus que esa fe supón e pide concretarse no actuar cotián.

    Só quen, mergullándose nas páxinas do evanxeo, é quen de descubrir que o actuar de Xesús vaise desenvolvendo desde o seu “vinde benditos do meu Pai” (Mt 25,34ss) poderá entender o que move ao papa Francisco e con el a quen neste momento preside o Dicasterio para a Doutrina da Fe, a publicar este texto que, no seu fondo e forma, se ofrece a un mundo precisado de accións e fundamentacións de humanidade e acollida desde unha Igrexa fiel a si mesma querendo ser sacramento universal de salvación sen exclusións nin anatemas.

    Diante do rebumbio mediático e ideoloxizado orquestrado por cardeais, bispos, curas e leigos desde o seu inmobilismo e asentados nunha visión clericalista e de poder na Igrexa, non debemos esquecer nunca, volvo reiteralo, que o documento o que busca é situarse na praxe pastoral da Igrexa que, seguindo as pegadas do Mestre Xesús, quere ser berce agarimoso de acollida e tenrura para tódalas persoas, sen facer exclusións por razón de xénero, maneira de vivir ou decisións na busca de canto as levan a ser cada día máis benaventuradas (Mt 5,12), inda que esa procura da benaventuranza sexa non só incomprendida, senón perseguida e xulgada.

    Porque só sendo unha Igrexa -e nela as comunidades cristiás, que non son entes abstractos, senón que están conformadas por persoas que viven, senten, acertan, se equivocan, buscan… sempre e por riba de todo ser felices tal e como, unha e outra vez, insiste Xesús desde a Boa Nova do evanxeo- conformada por persoas capaces de esforzarnos por querernos e querer, só desde aí seremos quen de entender que a fe, vivida desde a pertenza á comunidade, non é unha proposta para súper heroes, senón para persoas, homes e mulleres, de carne e óso, que coas súas ledicias e tristuras, cos seus acertos e as súas equivocacións, coas súas ilusións e fracasos, só queren, só queremos ser felices.

    A bendición é unha das formas, non a única, de dicir no nome de Deus, e sen ningún tipo de prexuízos, que Deus quérenos como somos, porque o seu amor é real, non un construto teórico e abstracto que queda moi ben nas proclamas multitudinarias e nos libros, pero que despois non se aplica na vida e na cotidianeidade do noso descorrer entre luscos e fuscos que a van conformando. E sempre será mellor e máis fiel ao que constantemente invitaba Xesús (Lc 6,27) e recollía Paulo na carta aos Romanos co seu “bendicide e non maldigades”(Rom 12,14).

    4.- Que é o que está a pasar na Igrexa?

    No remate desta achega ao redor da “Fiducia supplicans”, e diante de todo o dedo acusador e vitimista que desde certas tribunas mediáticas ideoloxizadas -que non de fe- se está a lanzar, e do que non están ausentes tampouco algúns responsables de Igrexa, e mesmo algúns deles que xuraron -e supoñemos que non en falso- dar o seu sangue na defensa do papa.

    As persoas crentes que seguimos pensando que Xesús e a súa mensaxe son para nós razón e esperanza desde a que vivir e ser felices, non debemos aceptar como boas nin eclesiais estas actitudes que, no nome da fidelidade, a ortodoxia, a Tradición e o xuradísimo canónico, diferenzan e cualifican ás persoas ben como cristiás boas e fieis e pecadoras e heterodoxas, segundo sexan afíns, ou non, á súa visión, que presentan como única e válida para vivir a fe e sentirse Igrexa.

    Preguntémonos logo que é o que está a pasar nesta nosa Igrexa -sempre santa e pecadora- na que no canto de poñer os ollos no Evanxeo e no actuar de Xesús, segue a establecer criterios de imposición, poder e forza que exclúen ás persoas segundo uns criterios de poder e control e non de evanxeo, por moito que se diga o contrario.

    A evanxelización, tal e como nos lembraba Paulo VI na exhortación Evangelii nuntiandi alá polo ano 1975, esixe o compromiso real e histórico, desde a opción pola xustiza e polas persoas empobrecidas.

    Unha afirmación que se asenta na fidelidade ao Evanxeo e na teoloxía da encarnación do Concilio Vaticano II que nos ofrecían a “Lumen Gentium” e a “Gaudium et spes”.

    Porque só unha igrexa sacramento universal –para todos e todas- de salvación e encarnada nas alegrías e esperanza da xente, poderá ser rostro do Deus que se fai humano coma nós.

    Bendigamos, fagámolo sen poñer límite, e acollamos na gratuidade do amor de Deus que nunca diferenza!

    Clodomiro Ogando Durán. 2024.

    Deja una respuesta

    Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *

    Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.