Besbello lucis IV
Neste paseo tranquilo e repousado que estamos a facer ao longo da exhortación “Amoris laetitia” do papa Francisco, chegamos aos capítulos IV e V. Capítulos que nos ofrecen unha visión humanizadora enchoupada de esperanza, moi ao estilo “Bergogliano”, do amor no matrimonio e máis da fecundidade dese amor.
A reflexión que nos propón, nada impositiva nin absorbente, lévanos a caer na conta da importancia de aprender a separar o núcleo da cáscara, o importante das adherencias que o tempo e as interpretacións interesadas -cando non falsas- foron facendo que a visión do matrimonio se fose afastando do evanxeo, para converterse nun cúmulo de normas só para, se os houbera, heroes.
Francisco, volvendo poñer os ollos e o corazón no estilo que Xesús nos mostra ao longo das páxinas do evanxeo, e superando o estilo dogmático que vixente na interpretación dos dirixentes de igrexa durante tanto tempo, mostra como é posible vivir o ideal cristián do amor con gozo, alegría, ilusión e esperanza realista por aquelas persoas que así o queiran.
A proposta de Francisco sitúase no recoñecemento da maioría de idade das persoas crentes, chamando a superar o infantilismo no que durante moito tempo se quixo manter ás persoas con conviccións cristiás, impedíndolle ter criterio propio e someténdoas aos ditados dos que se consideraban os únicos que podían pensar, decidir e impoñer como comportarse no eido do amor, o matrimonio e a decisión de dar vida a un fillo ou unha filla.
Dábase así o paradoxo de que quen así actuaba eran célibes por opción e imposición, e polo tanto afastados de vivir a experiencia da paternidade/maternidade que, no nome dun Deus controlador e dominador da liberdade e conciencia das persoas, tiña neles os “oráculos” que interpretaban canto Deus quería en cada momento para eles e os seus fillos e fillas.
Deste círculo vicioso de infantilismo e dominio buscara saír o concilio Vaticano II coa publicación da constitución pastoral “Gaudium et Spes”, alá polo ano 1965.
A pesares do esforzo daquela Igrexa renovadora e con ansias de creatividade moral e discernimento maduro, os anos seguintes foron esquecendo aquela vitalidade conciliar para desembarcar nunha visión que volvía ao neotomismo xuridicista e preconciliar, inda que se disimulase citando, de xeito interesado, moi interesado, as palabras do concilio.
Palabras ás que se lles daba un novo contido e explicación, ben diferente daquela que levou a cantos participaran nas discusións sobre esta cuestión na aula conciliar, desde a convicción da necesidade dun “aggiornamento” eclesial, a propor o matrimonio como “comunidade de vida e amor”,
Comunidade de vida, sentada sobre a liberdade e a responsabilidade de querer conformar o proxecto matrimonial aos ollos de Deus desde a capacidade, por madurez e maioría de idade, das persoas directa e realmente implicadas nese matrimonio vivido como comuñón de persoas que se saben no mundo con criterio e capacidade de decisión.
Hai entón que remitirse a esta proposta da Gaudium et Spes no concilio, para situar e entender as palabras do papa nestes capítulos catro e cinco da súa exhortación maxistral.
Por iso resulta verdadeiramente humana, realista, acolledora e fondamente vital a reflexión que no capítulo catro desenvolve ao respecto de como ha ser o amor a partires do comentario que vai facendo do texto de 1 Cor13, 2ss , o himno da caridade.
Un comentario que vai desenvolvendo desde a proposta do amor, o que é de agradecer nestes tempos de présa e con présa, valorando a importancia de que sexa paciente, que non se deixe rebordar polo arrouto, a inmediateza ou a falta de reflexión en situacións, e sobre cuestións, que precisan o repouso da reflexión e o diálogo compartido nun proxecto que non é individualista, senón compartido en igualdade de capacidade e decisión á hora de valoralo e decidir como se quere vivir.
Un amor que, chamado a ser paciente, non se identifica con soportar ou aguantar nin malos tratos nin desconsideración persoal e humana.
Convivir é aprender a descubrir e valorar canto, eu e ti, nun proxecto compartido se aportan e enriquecen mutuamente na xenerosidade do compartir.
Sendo a paciencia o humus desde o que está chamado a crecer e desenvolverse ese.
Un crecer vivido na igualdade, a servicialidade e a corresponsabilidade.
Froito de canto vimos dicindo no parágrafo anterior, ofrécenos no capítulo V unha mirada nova, leda e incluínte da apertura á vida.
Unha fecundidade que nunca ha ser froito do descoido nin tampouco do desexo de posuír, controlar ou comprar para un mesmo a vida dun fillo ou dunha filla.
A decisión de ser pais e nais, é froito do discernimento en función do ser comunidade compartida de vida e amor, e tendo en conta a situación persoal da parella respecto á realidade laboral, económica ou social.
Isto esixe un discernimento maduro, responsable, libre e sempre desde unha conciencia madura, autónoma e ben formada.
Desde aí, en condicións de igualdade e respecto mutuo, quen conforma o matrimonio deciden se espaciar, ou non, cando e como, o nacemento dun fillo ou dunha filla.
A paternidade e maternidade son froito da xenerosidade de quen está en disposición de acoller, educar e acompañar no crecemento á nova vida que chega, sabendo que é necesario dedicar tempo compartido e mutuamente responsable; superando os roles históricos, do coidado e crianza, en función do xénero do proxenitor ou proxenitora.
Neste proceso de discernimento, decisión e acollida é fundamental valorar a corporeidade como don, e non como obxecto ou cousa. Don a través do que, pai e nai, se converten en colaboradores do proxecto de amor de Deus que se vai despregando no tempo.
A visión ampliada do amor que dá froito a novas vidas amplíase e desenvólvese nos fillos e fillas e na transmisión do valor, respecto e atención aos maiores que moito antes trouxeron vida, e fixeron posible que hoxe poidamos falar da memoria agradecida de avós e avoas que, con corazón grande, seguen a ofrecer o testemuño de que a entrega xenerosa é camiño de continuidade dun mundo chamado a ser casa común na que ningunha persoa debe ser excluída.
Clodomiro Ogando
